|
Streszczenia X Spotkań |
| Drukuj |
|
E-mail
|
|
poniedziaek, 30 maja 2005 |
|
Strona 2 z 2
Joanna Kazik
POSTACI KOBIECE W ŚREDNIOWIECZNYM ANGIELSKIM DRAMACIE MISTERYJNYM
Pomimo zainteresowania badaczy literatury i praktyków teatralnych średniowiecznymi angielskimi cyklami misteryjnymi niektóre ich aspekty nadal poznane są w niewielkim stopniu i wymagają głębszej refleksji krytycznej. Zagadnienie postaci kobiecych w angielskim dramacie średniowiecznym jest niewątpliwie jedną z takich dziedzin. Jak się okazuje, często tematyka prac poświęconych znaczeniu, strukturze oraz kompozycji cyklów jest zbyt różnorodna, a ich zakres badawczy zbyt rozległy, aby skoncentrować się na wyczerpującej i całościowej analizie postaci kobiecych. Choć są one omawiane w kontekście innych problemów, na przykład sprawy wiary, humoru, metaforyki czy struktury misteriów, analizy te są fragmentaryczne i nie pozwalają na konsekwentną dyskusję konstrukcji i znaczenia samych kobiet w cyklach. Nowsze prace poświęcone misteriom często podejmują polemikę metodologiczną z wcześniejszymi badaczami; jednak i w nich kobiety wspominane są na marginesie. Często owe prace mają charakter komentarza i zajmują się pojedynczymi scenami, nie pozwalając tym samym prześledzić wspólnych cech, podobieństw lub różnic w obrębie jednego cyklu lub pomiędzy cyklami.
W wystąpieniu przedstawię najważniejsze wnioski wypływające z analizy prezentacji postaci kobiecych w zachowanych niemal w całości czterech angielskich cyklach misteryjnych: z miasta York, Towneley, N-Town (wcześniej znanego jako Ludus Coventriae) z obszaru Wschodniej Anglii oraz z Chester. Omówię charakterystyczne cechy przedstawienia wyłaniających się dwóch grup kobiet: kobiet świętych, takich jak Maria Panna, Maria Magdalena, Elżbieta, siostry Łazarza, święta Anna, prorokini Anna, oraz kobiet występnych, na przykład żona Noego, żona Piłata oraz postaci fikcyjnych, pojawiających się w dramatach. Z konieczności ograniczę się do analizy tekstu, pomijając warstwę teatralną oraz sceniczną realizację postaci kobiecych.
Rafał Molencki
Różnica między edytorskimi interpretacjami tekstów średniowiecznych w wydaniach krytycznych a ich oryginalnymi rękopisami
Angielskie teksty średniowieczne stały się dostępne dla szerszej publiczności od połowy XIX wieku, kiedy to powstała w Oksfordzie Early English Text Society mająca za zadanie wydanie drukiem tekstów staro- i średnioangielskich. W ramach trzech serii wydano jak dotąd ok. 400 tomów różnych tekstów zapisanych w średniowiecznych rękopisach.
Redaktorzy poszczególnych tomów w dość arbitralny sposób traktowali pierwotne teksty, które ulegały daleko idącym ingerencjom w postaci ujednolicania pisowni, nieuzasadnionych „poprawek”, uzupełniania rzekomo brakujących słów, zastępowania jednych innymi, itd. Szczególne zastrzeżenia budzi zwyczaj wprowadzania w tekstach średniowiecznych zasad współczesnej angielskiej (lub niemieckiej) interpunkcji w żaden sposób nie odzwierciedlających faktycznie używanych przez skrybów znaków przestankowych (punctus i punctus versus), a także ustalanie granic pomiędzy zdaniami przez często niewłaściwe używanie wielkich liter nieistniejących w manuskryptach. Wszystko to prowadziło do narzucania czytelnikowi gotowej interpretacji gramatycznej i znaczeniowej, niejednokrotnie popartej własnym tłumaczeniem nowoangielskim drukowanym synoptycznie na sąsiedniej stronie.
Praktyki te ustały dopiero w latach 1970., kiedy redakcja kolejnych tomów EETS zaczęła w większym stopniu uwzględniać pisownię i interpunkcję pierwotnych rękopisów. Zważywszy jednak fakt, że większość najważniejszych średniowiecznych tekstów angielskich została wydana jeszcze w XIX i na początku XX wieku, należy z wielką ostrożnością podchodzić do ich interpretacji. We współczesnych badaniach językoznawczych nad średniowieczną angielszczyzną wręcz zaleca się sprawdzanie niepewnych danych w oryginalnych rękopisach lub ich faksymiliach.
Andrzej Wicher
Paradoksy związane ze spożywaniem pokarmów w średniowieczu – wstępny rekonesans
Streszczenie
Niniejszy artykuł jest w zasadzie interpretacją późnośredniowiecznego polskiego poematu autorstwa mało znanego poety nazwiskiem Słota, o którym wiadomo, że był przez jakiś czas związany z dworem króla Władysława Jagiełły. Poemat ten pt. „O zachowaniu się przy stole” należy do popularnego wówczas gatunku dworskich dzieł dydaktycznych nauczających reguł prawidłowego zachowania się podczas spożywania posiłków. Utwór Słoty sam w sobie nie jest może szczególnie wybitny, czy oryginalny, stanowi jednak użyteczny zbiór popularnych wówczas stereotypów na tematy obyczajowe. Te stereotypy, rozpatrywane w szerszym kontekście kulturowym, stanowią główny przedmiot zainteresowania autora. Szczególnie dużo miejsca poświęcono tu kategoriom konieczności i przypadkowości, stosunkom między klasami społecznymi i ich przemianom, roli kobiety w ramach kultury dworskiej, jak i fenomenologii konsumpcji pokarmów w kontekście średniowiecznym. Autor wykorzystuje dzieła krytyczne takich uczonych jak Teresa Michałowska, Norbert Elias, Douglas Gray, i inni. Artykuł ten opatrzony jest oryginalnym tekstem poematu, oraz odpowiednimi cytatami z Biblii. Autor ucieka się również często do porównań polskiego utwory z wybranymi dziełami średniowiecznej literatury angielskiej i włoskiej.
Władysław Witalisz
Wokół średniowiecznej Troi:
mit, historia i polityka w średnioangielskich opowieściach o wojnie trojańskiej
Spopularyzowany przez Geoffreya z Monmouth mit o pochodzeniu Brytów od Brutusa, prawnuka Eneasza, uczynił z Troi symbol bohaterstwa, z którym identyfikować się mogli również dzielni synowie Albionu. Po wielości odniesień do tego mitu w literaturze angielskiego średniowiecza sądzić należy, że zapadł on głęboko w świadomość Anglików i stał się jednym z filarów ich zbiorowej pamięci mityczno-historycznej. Nie dziwi zatem fakt, że historia wojny trojańskiej była źródłem inspiracji dla literatury z pogranicza historiografii, epiki i romansu -- literatury, która często stawiała sobie za cel kształtowanie świadomości narodowej i kreowanie postaw politycznych. Angielscy autorzy znaleźli w Troi dogodny punkt odniesienia dla dyskursu o historii, wojnie i polityce, który prowadzili ze swoimi średniowiecznymi czytelnikami. Wszystkie cztery średnioangielskie poematy opowiadające historię oblężenia i obrony Troi powstały podczas wojny stuletniej i mogą być odczytane jako wyraz zmieniającego się stosunku Anglików do przedłużających się działań wojennych. W tekstach XIV-wiecznych więcej jest propagandy militaryzmu i bohaterstwa, natomiast w utworach z początku XV wieku pochwała pokoju i krytyka wojny stają się bardziej wyraźne.
Najważniejsze teksty źródłowe:
“Gest Historiale of The Destruction Of Troy”, II połowa XIV wieku
“The Seege of Troye”, koniec XIV wieku
“Laud Troy Book” , 1400 r.
John Lydgate, “Troy Book”, 1412-1420
|
|
Ostatnia aktualizacja ( wtorek, 11 padziernika 2005 )
|
|
|
Spotkania Mediewistyczne