|
Streszczenia 2 spotkania |
| Drukuj |
|
E-mail
|
|
poniedziaek, 30 maja 2005 |
|
Strona 2 z 2
II. OPRACOWANIA
Bezzolla Gian Andri 1974: Die Mongolen in abendländischer Sicht (1220-1270). Ein Beitrag zur Frage der Völkerbegegnungen, Bern-München 1974;
Cetwiński Marek 1980: Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Pochodzenie � gospodarka � polityka, Wrocław 1980;
1985: Co wiemy o bitwie pod Legnicą?, �Acta Universitatis Wratislaviensis 800, Historia� 50 (1985), s. 75-94;
1993: �Najokrutniejszy miesiąc� � czas i przestrzeń w legendzie legnickiej [w:] Kultura średniowieczna Śląska. Pierwiastki rodzime i obce, pod red. K. Bobowskiego, �Acta Universitatis Wratislaviensis 1362, Historia� 98 (1993), s. 77-92;
1994: Post octavam Pasche. Najazd �Tatarów� z 1241 roku a kalendarz liturgiczny [w:] Bitwa legnicka. Historia i tradycja, pod red. W. Korty, Wrocław-Warszawa 1994 (Śląskie sympozja historyczne, t. 2), s. 200-220;
2001: Spór o istotę historii, �Szkice legnickie� t. XXII (2001), s. 33-48;
Dąbrowski Jan 1964: Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław-Warszawa-Kraków 1964;
Duby Georges 1988: Bitwa pod Bouvines. Niedziela, 27 lipca 1214, przeł. M. Tournay-Kossakowska i A. Falęcka, Warszawa 1988;
Fried Johannes 1986: Auf der Suche nach der Wirklichkeit. Die Mongolen und die europäische Erfahrungswissenschaft im 13. Jahrhundert, �Historische Zeitschrift� 243 (1986), 2, s. 287-332.
Grabski Andrzej Feliks 1964: Polska w opiniach obcych X-XIII w., Warszawa 1964;
1968: Nowe świadectwo o Benedykcie Polaku i najeździe Tatarów w 1241 roku, �Sobótka� 23 (1968), s. 1-13;
1994: Najazd tatarski 1241 r. w opiniach Europy Zachodniej. Myślenie ideologiczne a postrzeganie rzeczywistości [w:] Bitwa legnicka, s. 34-54;
Hambis Louis 1976: Un manuscrit de l��Ystoria Mongalorum� de Jean du Plan Carpini, �Scriptorium� 30 (1976), s. 47-52.
Jażdżewski Konstanty Klemens 1987: Problem średniowiecznej szkoły w klasztorze cystersów w Henrykowie [w:] Historia i kultura cystersów w dawnej Polsce i ich europejskie związki, red. J. Strzelczyk, Poznań 1987, s. 355-365.
1992: Lubiąż. Losy i kultura umysłowa śląskiego opactwa cystersów (1163-1642), Wrocław 1992;
Korta Wacław 1966: Średniowieczna annalistyka śląska, Wrocław 1966;
Kultura 1985: Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., pod red. J. Dowiata, Warszawa 1985;
Kürbis Brygida 1959: Dziejopisarstwo wielkopolskie XIII i XIV w., Warszawa 1959;
1972: Pisarze i czytelnicy w Polsce XII i XIII w. [w:] Polska dzielnicowa�, s. 159-201;
Kutzner Marian 1972: Sztuka polska późnego średniowiecza [w:] Polska dzielnicowa i zjednoczona. Państwo � społeczeństwo � kultura, pod red. A. Gieysztora, Warszawa 1972, s. 539-588;
1994: Czy bitwa pod Legnicą stanowi istotną cezurę w rozwoju śląskiej sztuki wieku XIII? [w:] Bitwa legnicka, s. 247-276;
Labuda Gerard 1959: Wojna z Tatarami w roku 1241, �Przegląd historyczny� 50 (1959) 2,
s. 189-224.
1971: Główne linie rozwoju rocznikarstwa polskiego w wiekach średnich, �Kwartalnik historyczny� R. 78 (1971), z. 4, s. 804-837.
1983: Zaginiona kronika z pierwszej połowy XIII wieku w Rocznikach Królestwa Polskiego Jana Długosza. Próba rekonstrukcji (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, seria Historia nr 106), Poznań 1983;
Leszczyński Hugo 1987: Studia w klasztorach cysterskich XIII-XIX wieku [w:] Historia i kultura�, s. 343-354)
Matuszewski Józef 1980: Relacja Długosza o najeździe tatarskim w 1241 roku. Polskie zdania legnickie, Łódź 1980;
1981: Najstarsze polskie zdanie prozaiczne. Zdanie henrykowskie i jego tło historyczne, Wrocław 1981;
1985: Spór o zaginioną kronikę, �Czasopismo Prawno-Historyczne� 37 (1985) 1, s. 121-143;
Der Mongolensturm. Berichte von Augenzeugen und Zeitgenossen 1235-1250, übersetzt, eingeleitet und erläutert von Hansgerd Göckenjan und James R. Sweeney (Ungarns Geschichtsschreiber, 3), Graz-Wien-Köln 1985 (rec.: J. Strzelczyk, �Sobótka� 41 (1986) 3, s. 436-440).
Schmieder Felicitas 1991: Der Einfall der Mongolen nach Polen und Schlesien � Schreckensmeldungen, Hilferufe und die Reaktionen des Westens [w:] Wahlstatt 1241. Beiträge zur Mongolenschlacht bei Liegnitz und zu ihren Nachwirkungen, hrsg. U. Schmilewski, Würzburg 1991, s. 77-86.
Staniszewski Sebastian 2001: Trzynastowieczne napady mongolskie na klasztory cysterskie Małopolski i Śląska w świetle uchwał kapituły generalnej zakonu cystersów, �Nasza Przeszłość� t. 96 (2001), s. 493-514;
Strzelczyk Jerzy 1996: Granice wyobraźni na Wschodzie [w:] Wyobraźnia średniowieczna, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1996;
Włodarski Józef 1995: Znajomość Dalekiego Wschodu w Polsce do 1250 roku [w:] Studia historyczne z XIII-XV wieku, Olsztyn 1995, s. 29-44.
Zientara Benedykt 1989: Wiek XIII � wielkie przemiany, obce wpływy i świadomość narodowa [w:] Uniwersalizm i swoistość kultury polskiej, pod red. J. Kłoczowskiego, Lublin 1989, t. 1, s. 57-79;
Krzysztof Bracha (Kielce) -
- Tzw. kolekcja kazań Piotra z Miłosławia (XV w.). Problemy i perspektywy badawcze.
Wystąpienie dotyczy jednej z najpopularniejszych kolekcji kaznodziejskich w Polsce póżnego średniowiecza, liczącej 119 kazań niedzielnych i świątecznych (Sermones dominicales et festivales) przypisywanych tajemniczemu kopiście Piotrowi z Miłosławia. Po raz pierwszy zwrócił nań uwagę A. Bruckner a następnie pisali o nim J. Wolny, B. Geremek, W. Mrozowicz i wielu innych. Dotychczasowa analiza wykazała, że tzw. kolekcja Piotra z Miłosławia jest kompilacją dzieł kilku najwybitniejszych kaznodziejów z XV w. wywodzących się ze środowiska krakowskiego, profesorów Akademii Krakowskiej: Pawła z Zatora, wg słów samego Długosza najwybitniejszego kaznodziei polskiego późnego średniowiecza, Jana ze Słupczy, Łukasza Mikołajowego z Wielkiego Koźmina, Jana Szczekny, głośnego kaznodziei czeskiego na dworze królewskim, spowiednika królowej Jadwigi oraz Mateusza z Krakowa, praskiego a później heidelberskiego teologa, biskupa wormackiego. Z pewnością nie jest to ostateczna lista a dalsze badania wykryją innych autorów. Pewne jest, że zbiór Piotra z Miłosławia jest kolekcją nie tylko nadzwyczaj popularną w XV w., lecz również z najciekawszą; narosło wokół niej wiele postulatów badawczych, do dziś nie zrealizowanych. Niezwykły charakter i atrakcyjność kolekcji, w której reprezentowana jest elita krakowskiego kaznodziejstwa, potwierdza wyjątkowa liczba kopii rękopiśmiennych, która wg niepełnych jeszcze danych sięgała co najmniej 11 egzemplarzy stale uzupełnianych i modyfikowanych w XV stuleciu. Z tej liczby połowa pochodziła z biblioteki opactwa na Św. Krzyżu, co świadczy, że łysogórski ośrodek kaznodziejski wyraźnie upodobał sobie ten wyjątkowy zbiór sermones. Nie można wykluczyć, że kolekcję Piotra z Miłosławia uważano za wzorcową i wykorzystywano jako podręcznik sztuki kaznodziejskiej oraz przykład katechezy skierowanej do świeckich. Ułatwił to bez wątpienia dobór i charakter treści poszczególnych kazań, ich przystępność, wyraźne pochylenie w stronę świeckiego audytorium kosztem wysublimowanych intelektualnie i hermetycznych treści teologicznych.
Podstawą prezentacji są rękopisy: BN III 3021 oraz BN IV 3022 z II poł. XV w.
Kolekcja znana jest dziś w literaturze głównie dzięki kilku zabytkom języka polskiego: wierszowanym Dekalogom, najstarszej kolędzie - modlitwie "Zdrow bądź, Krolu Anjelski", fragmentom pieśni ludowych: "Nie wybiraj, junochu oczyma..."; czy "Przeradzi cie, junochu, kowanie..." ponadto dzięki kazaniu z wykładem słowa "swadźba" oraz kazaniu z exemplum o pogromie żydowskim we Wrocławiu z 1453 r.
Literatura:
-- K. Bracha, Wokół łysogórskich kolekcji kazań z XV w. przypisywanych Piotrowi z Miłosławia. W kręgu małżeństwa i rodziny, w: Klasztor na Św. Krzyżu w polskiej kulturze narodowej, red. D. Olszewski, R. Gryz, Kielce 2000, s. 84 i n.;
-- tenże, Piętnastowieczne kazanie na Boże Narodzenie z tak zwanej kolekcji Piotra z Miłosławia, w: Kościół katolicki w Małopolsce w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, red. W. Kowalski, J. Muszyńska, Kielce - Gdańsk 2001, s. 193 i n.;
-- tenże, O cudzie hostii i ekscesach antyżydowskich. Wokół egzemplum w kazaniu De corpore Christi z tzw. kolekcji Piotra z Miłosławia (XV w.), w: Ecclesia et civitas. Kościół i życie religijne w mieście średniowiecznym, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 2002, s. 483 i n.,
-- tenże, Verehrung und Verteidiung der Eucharistie. Unterweisung des Volkes in den Predigten von der sog. "Sammlung von Petrus de Miłosław" (15.Jh.) und die Prager religioesen Diskussionen, w: The Bohemian Reformation and Religious Practice, Vol. 5 (w druku), gdzie również starsza literatura zagadnienia.
|
|
Ostatnia aktualizacja ( wtorek, 11 padziernika 2005 )
|
|
|
Spotkania Mediewistyczne